Ung thư giết chết hàng triệu người mỗi năm và đây là một trong những thách lớn nhất của trái đất. Bằng cách thôi thúc năng lực vốn có của hệ miễn dịch tiến công tế bào khối u, những gia chủ của phần thưởng Nobel Y học năm nay đã thiết lập một chính sách trọn vẹn mới trong liệu pháp điều trị ung thư .
James P. Allison và Tasuku Honjo tìm ra cách ” khóa ” CLTA-4 và PD-1, những protein ngăn cản hệ miễn dịch hủy hoại khối u ung thư. Nhờ đó, kích hoạt tế bào T của hệ miễn dịch tàn phá khối u ung thư .
James P. Allison nghiên cứu một loại protein được biết tới có chức năng như một “chiếc phanh” kìm hãm hệ miễn dịch. Ông nhận ra tiềm năng để giải phóng chiếc phanh này giúp tế bào miễn dịch tấn công khối u. Sau đó ông đã phát triển khái niệm này thành một cách thức hoàn toàn mới để điều trị cho người bệnh.
Song song với đó, Tasuku Honjo phát hiện ra một loại protein ở trên những tế bào miễn dịch, sau khi cẩn trọng mày mò tổng thể những công dụng của loại protein này, sau cuối ông đã phát hiện ra rằng nó cũng hoạt động giải trí như một cái phanh, nhưng với một chính sách hoạt động giải trí khác. Các kim chỉ nan dựa trên phát hiện của ông đã cực kỳ hiệu suất cao trong đại chiến chống lại ung thư .
Tasuku Honjo và James P. Allison, những gia chủ của giải Nobel Y học 2018
Allison và Honjo chỉ ra các chiến lược khác nhau để “khóa” những chiếc phanh này giúp cho hệ miễn dịch được giải phóng trong trị liệu ung thư. Những phát hiện “hạt giống” của hai chủ nhân giải Nobel đã tạo ra một bước tiến trong cuộc chiến chống lại căn bệnh ung thư.
Cơ chế phòng ngự của hệ miễn dịch hoạt động thế nào trong trị liệu ung thư?
Ung thư gồm có nhiều thể loại khác nhau, toàn bộ đều có đặc thù chung là do sự tăng trưởng tràn ngập không hề trấn áp của những tế bào không bình thường có năng lực di căn tới những cơ quan và những mô khỏe mạnh. Một số liệu pháp trị liệu lúc bấy giờ vận dụng cho điều trị ung thư gồm phẫu thuật, xạ trị và một số ít giải pháp khác đã từng giành được giải Nobel trước đó. Trong đó gồm có những giải pháp điều trị hormone so với ung thư tuyến tiền liệt ( Huggins, 1966 ), hóa trị ( Elion và Hitchins, 1988 ), và ghép tủy xương điều trị ung thư máu ( Thomas 1990 ). Tuy nhiên, những loại ung thư cấp tính vẫn cực kỳ khó điều trị, và những giải pháp trị liệu mới mẻ và lạ mắt vẫn rất thiết yếu .
Vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 nổi lên khái niệm kích hoạt hệ miễn dịch hoàn toàn có thể coi là kế hoạch để tiến công tế bào khối u. Mọi nỗ lực nhằm mục đích để bệnh nhân nhiễm một loại vi trùng kích hoạt chính sách phòng ngự của hệ miễn dịch. Những nỗ lực này mới chỉ có hiệu suất cao nhã nhặn, nhưng có một liệu pháp đã được ứng dụng trong điều trị ung thư bàng quang. Khi đó, người ta nhận ra rằng cần thêm nhiều kỹ năng và kiến thức hơn nữa trong nghành này. Nhiều nhà khoa học đã tham gia vào nghiên cứu và điều tra cơ bản một cách nâng cao và tò mò ra những chính sách cơ bản điều phối hệ miễn dịch của khung hình và cũng chỉ ra cách hệ miễn dịch nhận diện tế bào ung thư. Dù đã đạt được những tân tiến khoa học đáng kể, mọi nỗ lực nhằm mục đích phổ quát hóa những liệu pháp điều trị ung thư tỏ ra rất khó khăn vất vả .
Audio phỏng vấn gia chủ Nobel Y học James Allison ( Nguồn : Nobelprize. org )
Cơ chế thúc đẩy và kìm hãm hệ miễn dịch
Đặc tính cơ bản của hệ miễn dịch là năng lực phân biệt giữa “ tự thân ” ( self ) và “ không tự thân ” ( non-self ) để tiến công vi trùng, vi rút và những mối nguy khác để vô hiệu chúng. Tế bào T, một loại tế bào bạch cầu, là nhân tốt chính trong chính sách phòng ngự này. Tế bào T có những thụ thể gắn với những cấu trúc được nhận diện là “ không tự thân ( non-self ) và sự tương tác như vậy kích hoạt hệ miễn dịch tham gia vào chính sách phòng ngự. Nhưng những loại protein phụ đóng vai trò như chính sách thôi thúc tế bào T cũng thiết yếu để kích hoạt một chính sách miễn dịch khá đầy đủ ( xem Hình vẽ ) .
Nhiều nhà khoa học đã góp phần cho nghiên cứu và điều tra cơ bản quan trọng này và nhận diện những protein khác đóng vai trò như “ chiếc phanh ” ngưng trệ tế bào T, ngăn ngừa kích hoạt hóa miễn dịch. Sự cân đối phức tạp giữa những chiếc “ bàn đạp ” và những chiếc “ phanh ” thiết yếu so với khung hình. Nó bảo vệ cho hệ miễn dịch tham gia hiệu suất cao vào việc tiến công những thực thể ngoại lai trong khi tránh kích hoạt hóa quá đà hoàn toàn có thể dẫn tới bệnh tự miễn tàn phá cả những tế bào và mô khỏe mạnh .
Nguyên lý mới cho liệu pháp miễn dịch
Trong suốt những năm 1990, trong phòng thí nghiệm của mình tại Đại học California, Berkeley, James P. Allison điều tra và nghiên cứu the protein tế bào T ( CTLA-4 ). Ông nằm trong số một vài nhà khoa học đã quan sát tính năng của CTLA-4 như một chiếc phanh ngưng trệ tế bào T. Các nhóm điều tra và nghiên cứu khác khai thác chính sách như thể cái đích đến trong điều trị bệnh tự miễn. Tuy nhiên, Allison lại có một sáng tạo độc đáo trọn vẹn khác. Ông đã khởi đầu tăng trưởng một kháng thể hoàn toàn có thể gắn vào CTLA-4 và khóa tính năng của nó ( xem Hình minh họa ). Khi đó, ông đã nghĩ ra sáng tạo độc đáo : nghiên cứu và điều tra xem việc khóa CTLA-4 hoàn toàn có thể giúp tế bào T được giải phóng để hệ miễn dịch hoàn toàn có thể tiến công tế bào ung thư hay không. Allison và những đồng nghiệp đã triển khai thí nghiệm tiên phong vào cuối năm 1994, và trước sự mừng vui của họ, thí nghiệm liên tục thành công xuất sắc trước kỳ nghỉ Giáng sinh. Kết quả thật ấn tượng. Chuột bị ung thư đã được điều trị bằng liệu pháp này nhờ những kháng thể ngăn cản những “ chiếc phanh ” và giải phóng hoạt động giải trí diệt tế bào ung thư của tế bào T .
Mặc dù phát minh này nhận được ít sự quan tâm của ngành dược phẩm, Allison tiếp tục nỗ lực sâu của ông để phát triển ra một chiến lược tạo thành liệu pháp trị ung thư cho loài người. Kết quả hứa hẹn chẳng mấy chốc đã nổi lên ở vài nhóm, và một nghiên cứu lâm sàng vào năm 2010 cho thấy hiệu quả ấn tượng ở các bệnh nhân bị u hắc tố ác tính, một loại ung thư da. Ở một vài bệnh nhân, dấu hiệu ung thư đã biến mất. Kết quả ấn tượng như vậy chưa từng thấy trước đó ở nhóm bệnh nhân này.
Ảnh trái trên : Kích hoạt tế bào T yên cầu thụ thể tế bào T gắn với những cấu trúc trên những tế bào miễn dịch được nhận diện là “ không tự thân ” ( non-self ). Một protein có công dụng như bàn đạp thôi thúc tế bào T cũng thiết yếu cho sự hoạt hóa tế bào T. Các công dụng của CTLA – 4 như chiếc phanh ngưng trệ tế bào T ngăn cản tính năng hoạt hóa .
Ảnh trái dưới : kháng thể ( màu xanh ) khóa tính năng ngưng trệ tế bào T của CTLA-4, do đó hoạt hóa Tế bào T tiến công tế bào ung thư .
Ảnh phải trên : PD-1 là một chiếc phanh ngưng trệ tế bào T khác .
Ảnh phải dưới : Kháng thể khóa PD-1 để hoạt hóa tế bào T, đạt hiệu suất cao cao tiến công tế bào ung thư .
Phát hiện PD-1 và tầm quan trọng trong điều trị ung thư
Năm 1992, một vài năm trước phát hiện của Allison, Tasuku Honjo phát hiện ra PD-1, một loại protein khác trên mặt phẳng tế bào T. Quyết định làm sáng tỏ vai trò của nó, ông mày mò tỉ mỉ công dụng của nó trong một loạt thí nghiệm tinh xảo triển khai trong nhiều năm tại phòng thí nghiệm ở Đại học Kyoto. Kết quả chỉ ra rằng PD-1, tựa như như CTLA-4, cũng có công dụng như một chiếc phanh ngưng trệ tế bào T, nhưng hoạt động giải trí theo một chính sách khác. Trong một thí nghiệm trên động vật hoang dã, chính sách khóa PD-1 tỏ ra là một chiếc lược hứa hẹn trong đại chiến chống lại ung thư, như Honjo và những nhóm điều tra và nghiên cứu khác đã chứng tỏ .
Điều này mở ra một chân trời mới sử dụng PD-1 như một đích đến trong điều trị trên bệnh nhân. Trên thử nghiệm lâm sàng tiếp đó, vào năm 2010, một nghiên cứu và điều tra đã chứng tỏ hiệu suất cao trên bệnh nhân thuộc nhiều thể loại ung thư khác nhau. Kết quả rất ấn tượng, bệnh đã thuyên giảm về lâu dài hơn và hoàn toàn có thể chữa được ở 1 số ít bệnh nhân ung thư di căn, mà trước đó từng bị coi là không hề chữa được .
Audio phỏng vấn gia chủ Nobel Y học Tasuku Honjo ( Nguồn : Nobelprize. org )
Liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư hôm nay và mai sau
Sau những điều tra và nghiên cứu bắt đầu về hiệu suất cao của chính sách khóa CTLA-4 và PD-1, nghiên cứu và điều tra lâm sàng đã được tiến hành can đảm và mạnh mẽ. Chúng ta giờ đây biết rằng liệu pháp miễn dịch đã giúp 1 số ít nhóm bệnh nhân ung thư ác tính có tiến triển tốt. Nhưng giống với những liệu pháp trị ung thư khác, nó cũng có công dụng ngược, nhiều lúc hoàn toàn có thể nguy khốn và thậm chí còn rình rập đe dọa tính mạng con người. Điều này gây ra bởi phản ứng miễn dịch quá đà dẫn tới phản ứng tự miễn mà thường không hề trấn áp được. Nghiên cứu sâu liên tục tập trung chuyên sâu vào làm rõ chính sách hoạt động giải trí, với tiềm năng cải tổ những liệu pháp và giảm tính năng phụ .
Trong hai kế hoạch điều trị trên, liệu pháp miễn dịch khóa PD-1 tỏ ra hiệu suất cao hơn và có tính năng tích cực đã quan sát được ở 1 số ít thể ung thư, gồm có ung thư phổi, ung thư thận, ung thư hạch và ung thư da. Do đó, Allison và Honjo đã tạo cảm hứng cho những nỗ lực tích hợp những kế hoạch khác nhau vô hiệu những chiếc phanh ngưng trệ hệ miễn dịch với mục tiêu tàn phá tế bào khối u hiệu suất cao hơn. Nhiều thử nghiệm lâm sàng khác đang thực thi cho hầu hết những căn bệnh ung thư, và cũng đang thử nghiệm những loại protein gác cổng mới .
Hơn 100 năm qua, các nhà khoa học đã cố gắng đưa hệ miễn dịch vào cuộc chiến chống ung thư. Cho tới khi các phát hiện “hạt giống” của hai nhà giành giải Nobel ra đời, tiến bộ thử nghiệm lâm sàng còn khiêm tốn. Nhưng tới giờ, liệu pháp miễn dịch đã cách mạng hóa điều trị ung thư và thay đổi căn bản cách chúng ta nhìn nhận về việc kiểm soát căn bệnh.
Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư tại Việt Nam
Theo GS Tạ Thành Văn- Phó hiệu trưởng trường Đại học Y Hà Nội, học trò của Giáo sư đoạt giải Nobel Y học năm nay Tasuku Honjo, các nhà khoa học tại Trường đại học Y Hà Nội đã ứng dụng liệu pháp tế bào miễn dịch trị liệu tự thân tại Việt Nam từ đầu năm 2017, với liệu pháp khác, qua sự giúp đỡ hướng dẫn của chuyên gia Nhật Bản.
Các tế bào miễn dịch của bệnh nhân được phân lập, nhân lên và biệt hóa ở ngoài cơ thể sau khi đạt được số lượng lớn thì được truyền trở lại cơ thể người bệnh.
GS Tạ Thành Văn cho biết sau hơn 2 năm triển khai tại Trường ĐH Y Hà Nội, liệu pháp tế bào miễn dịch trong điều trị ung thư đã được áp dụng điều trị cho 5 loại ung thư: ung thư phổi, ung thư gan, ung thư dạ dày, ung thư đại tràng và ung thư vú.
Theo phác đồ liệu pháp này, lấy khoảng 10 – 30 ml máu ngoại vi của bệnh nhân để phân lập các tế bào miễn dịch, nuôi cấy và hoạt hóa các chức năng chuyên biệt của các tế bào này trong môi trường đặc biệt. Sau khi đủ số lượng và có được các chức năng mong muốn (chức năng nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư), tế bào miễn dịch sẽ được truyền trở lại cơ thể người bệnh, tạo ra hàng rào tế bào miễn dịch đủ mạnh chống lại các tế bào ung thư.
Source: https://suthatmatlong.com
Category: Chuyện 5 châu
