Vinh danh những người ” góp sức hết mình vì sự tốt đẹp cho trái đất ” là mục tiêu của Alfred Nobel, cha đẻ của phần thưởng Nobel nổi tiếng. Tuy nhiên, phần thưởng này cũng không tránh khỏi những quyết định hành động bị coi là ” có yếu tố ” trong lịch sử vẻ vang 115 năm của mình .
Xem nhanh
Nobel Hóa học cho người tham gia chiến tranh hóa học
Fritz Haber được trao giải Nobel Hóa học vào năm 1918 vì khám phá ra cách tạo amoniac từ nitơ và hydro. Phương pháp của ông được ứng dụng để sản xuất phân bón, giúp thúc đẩy sản lượng nông nghiệp toàn cầu.
Bạn đang đọc: Những giải Nobel bị ‘trao nhầm’ trong lịch sử
Tuy nhiên, Ủy ban Nobel trọn vẹn bỏ lỡ vai trò của Haber trong cuộc tiến công bằng vũ khí hóa học tiên phong của quả đât trong Thế chiến thứ I. Ông từng là người giám sát cuộc tiến công bằng khí clo quy mô lớn giết chết hàng ngàn quân Đồng minh tại Ypres, Bỉ, vào năm 1915 .
Chân dung chủ nhân giải Nobel hóa học năm 1918, Fritz Haber. Ảnh: indiatimes. |
Nobel Y học cho phát hiện ung thư “nhầm”
Nhà khoa học Đan Mạch Johannes Fibiger giành được giải Nobel Y học năm 1926 với phát hiện giun tròn là nguyên do gây ra ung thư ở chuột .
Trong nghiên cứu và điều tra của mình, Fibiger chứng minh và khẳng định những con chuột ăn phải ấu trùng giun tròn ký sinh, sống trong những con gián, và đây là nguyên do gây ung thư .
Vào thời gian trao phần thưởng, Uỷ ban Nobel cho rằng đó là một nghiên cứu và điều tra tuyệt vời và hoàn hảo nhất. Nhưng sau đó, người ta phát hiện ra rằng nguyên do khiến chuột bị ung thư không phải là do giun mà là do thiếu vitamin A
Một số ký sinh trùng chỉ hoàn toàn có thể góp thêm phần dẫn đến sự Open của ung thư. Phát hiện của Fibiger vào thời đó giống như một ánh sáng cho những huyền bí về ung thư, nhưng thực sự lại là một phát hiện nhầm lẫn .
Nobel Y học cho phát hiện vừa có lợi, vừa nguy hại
Giải thưởng Nobel Y học được trao cho nhà khoa học Thụy Sĩ Paul Mueller vào năm 1948 vì phát hiện ra công dụng của dichlorodiphenyltricloroethane (DDT). Mặc dù không phát hiện ra DDT nhưng Mueller lại có công trong việc tìm ra công dụng trừ sâu mạnh mẽ của DDT. Theo đó, hợp chất này có thể tiêu diệt rất nhiều ruồi, muỗi và bọ cánh cứng trong một thời gian ngắn.
Xem thêm: Bất ngờ với Nobel Y học 2021
DDT tỏ ra rất hiệu suất cao trong việc bảo vệ cây nông nghiệp và chống những bệnh lây truyền qua vật chủ trung gian ( những loại côn trùng nhỏ ) như sốt phát ban và sốt rét. Hợp chất giúp cứu sống hàng trăm nghìn người và hủy hoại sốt rét ở miền nam châu Âu .
DDT, hợp chất có hai mặt lợi hại, đã giúp nhà khoa học Thụy Sĩ Paul Mueller doạt giải Nobel năm 1948. Ảnh: paris-normandie. |
Nhưng trong những năm 1960, những nhà nghiên cứu thiên nhiên và môi trường nhận ra rằng DDT là chất độc so với động vật hoang dã hoang dã và thiên nhiên và môi trường. Sau đó, DDT bị cấm sử dụng trong hoạt động giải trí nông nghiệp ở Mỹ vào năm 1972, sau đó là trên quốc tế bởi một hiệp ước toàn thế giới vào năm 2001, ngoại trừ một số ít nước có dịch sốt rét nghiêm trọng .
Nobel Y học cho phẫu thuật mở thùy não
Mổ Ruột mở thuỳ não ( lobotomy ) là giải pháp phẫu thuật điều trị gây nhiều tranh cãi trong điều trị bệnh tinh thần. Người ta sẽ triển khai những vết rạch để hủy hoại những liên kết giữa những vùng não trước trán và những bộ phận khác của não .
Đây là phát hiện giúp nhà khoa học Bồ Đào Nha Antonio Egas Moniz giành giải Nobel Y học năm 1949. Lobotomy được coi là một ý tưởng sáng tạo tuyệt vời tại thời gian đó, thậm chí còn ở lễ trao giải, nó đã được ca tụng là ” một trong những mày mò quan trọng nhất được thực thi trong điều trị tinh thần ” .
Nhưng người ta không ngờ rằng giải pháp này lại có tính năng phụ nghiêm trọng. Một số bệnh nhân tử trận, một số ít khác bị tổn thương não nghiêm trọng. Ngay cả những ca được cho là vận dụng thành công xuất sắc, bệnh nhân không phản ứng và tê liệt xúc cảm .
Phương pháp trên ít được sử dụng hẳn trong những năm 1950 khi các loại thuốc trị bệnh tâm thần trở nên phổ biến. Ngày nay, Lobotomy rất hiếm khi được áp dụng.
Không trao giải Nobel hòa bình Mahatma Gandhi
Mahatma Gandhi từng được đề cử Nobel hòa bình nhưng chưa bao giờ thắng giải. Ảnh: AP. |
Mohandas Karamchand Gandhi được tôn vinh là ” thánh sống ” của Ấn Độ, người đã dẫn dắt trào lưu phản kháng phi đấm đá bạo lực chống Đế quốc Anh, giúp giành độc lập cho Ấn Độ. Ông từng nhận được đề cử cho giải Nobel hòa bình không dưới 5 lần, nhưng lại không khi nào đoạt giải .
Ủy ban Nobel hòa bình, cơ quan hiếm khi thừa nhận sai lầm đáng tiếc, ở đầu cuối cũng công nhận việc không trao phần thưởng này cho Gandhi đúng là thiếu sót .
Vào năm 1989, 41 năm sau ngày Gandhi bị ám sát, quản trị Ủy ban Nobel bày tỏ lòng ngưỡng mộ với “ Quốc phụ ” của Ấn Độ sau khi trao phần thưởng Nobel hòa bình năm đó cho Dalai Lama .
Source: https://suthatmatlong.com
Category: Chuyện 5 châu